چه کار کنيم تا به آنفلوانزاي خوکي مبتلا نشويم؟

آقاي دکتر داستان اين آنفلوانزا چيست؟ اصلاً از کجا آمده و اعلام همه گيري، ترس و...از کجا شروع شده؟
 

از حدود ده سال پيش نوعي ويروس آنفلوانزا در پرندگان تا حدودي پتانسيل انتقال به انسان را پيدا کرد. اسم اين ويروس هم H5N1 بود که موسوم شده به آنفلوانزاي پرندگان. وقتي هم انسان به آن مبتلا مي شد، شصت درصد احتمال مرگ وجود داشت. معمولاً کساني هم به آن مبتلا مي شوند که در ارتباط مستقيم با پرندگان بودند. نگراني که در خصوص اين نوع آنفلوانزا وجود داشت، ابتلاي انسان به انسان بود که در صورت انساني شدن آن اين نگراني وجود داشت که تعداد قربانيان آن بسيار زياد باشد. خوشبختانه اين آنفلوانزا انساني نشده و البته ممکن است در آينده، اين اتفاق بيفتد که قابل پيش بيني هم نيست. از اواخر زمستان سال گذشته و اوايل بهار، ويروس جديدي از کشور مکزيک آمد که ترکيبي از ژن هاي ويروس خوک ها، پرندگان و انسان بود. اين ويروس پس از مدتي انساني شد و به سرعت در تمام کشورها گسترش يافت و پاندمي يا جهاني گيري آن با عنوان فاز شش اعلام شد. منظور از فاز شش هم، جهاني شدن يک ويروس يا بيماري است و نه صرفاً اعلام ترس و خطر در مردم.
بر اساس بررسي هايي که تاکنون در خصوص اين نوع ويروس در دنيا انجام شده، به اين نتيجه رسيده اند که اين بيماري تغيير شدتي تاکنون نداشته است و احتمالاً اين ويروس در طول مدت اين اپيدمي که دو سالي طول خواهد کشيد، با همين شدت خواهد بود. سابقه هم همين را نشان مي دهد؛ چرا که هر ده تا چهل سال يک پاندمي جديد آنفلوانزا داشته ايم. البته نگراني هايي هم به خاطر دو استثناء در تاريخ ويروس آنفلوانزا وجود دارد.

اين استثناء ها چه بودند؟
 

يک بار در سال 1918 آنفلوانزاي اسپانيايي ابتدا در بهار و تابستان سبک بود و تعداد مبتلايانش زياد نبود که در پاييز و زمستان، ناگهان شديد شد و حدود صد ميليون نفر را کشت. در سال 1977 نوع ديگري از آنفلوآنزايH1N1 در آمريکا بر عکس ابتدا در بهار و تابستان شدت گرفت و در پاييز شدت آن کاهش يافت. بجز اين دو مورد بقيه ي موارد آنفلوانزا با شدت يکساني وجود داشته است. مثل آنفلوانزاي فصلي يا هنگ کنگي که از سال 1968 شايع شد و از آن زمان تاکنون به مدت چهل سال با شدت يکساني ادامه داشته است. به هر حال بررسي هاي اخير دانشمندان دنيا نشان داده است شدت آنفلوانزاي جديد بيشتر از شدت آنفلوانزاي فصلي يا هنگ کنگي نيست.

خب پس چرا بايد نگران باشيم و نگراني هاي موجود براي چيست؟
 

علت نگراني به وسعت اين ويروس بر مي گردد. به هر حال ويروس آنفلوانزاي نوع A ويروس جديدي است که سيستم ايمني بدن افراد با آن آشنايي ندارد و بيست تا چهل درصد جمعيت دنيا، ظرف دو سال در شش تا هشت موج گرفتار آن خواهند شد.

يعني شصت تا هشتاد درصد از مردم جهان اصلاً مبتلا نمي شوند؟
 

خير، بقيه ي افراد به احتمال قوي فرم هاي خفيف و بدون علايم آنفلوانزاي نوع A را مبتلا مي شوند. در واقع همه کم و بيش با اين ويروس تماس پيدا خواهند کرد.

از نظر ابتلا فرم اين ويروس با ويروس آنفلوانزاي هنگ کنگي يا همان فصلي چيست؟
 

آنفلوانزاي فصلي حدود پنج تا ده درصد از افراد جامعه را درگير مي کند و براي افراد مسن، کساني که ضعف ايمني بدن دارند يا داراي بيماري هاي زمينه يي هستند، خطرناک است. در صورتي که آنفلوانزاي نوع A بيست تا چهل درصد را درگير خواهد کرد و با اين حساب، مثلاً اگر در آنفلوانزاي فصلي پنج درصد از افراد با ضعف ايمني بدن مبتلا مي شدند در آنفلوانزاي نوع A اين رقم به بيش از شش تا هفت برابر مي رسد. پس افراد مراجعه کننده به بيمارستان ها نيز به تبع بيشتر مي شود.

توليد واکسن براي پيشگيري از آنفلوانزاي نوع A در چه مرحله يي است؟
 

ببينيد ما در حال حاضر واکسني براي اين بيماري در دست نداريم. واکسن اين بيماري اوايل سال 2010 ميلادي در دسترس قرار مي گيرد.

اما به تازگي کشور چين مدعي شده، واکسن اين نوع از آنفلوانزا را توليد کرده است؟
 

بله کشورهاي غربي هم تأييد کرده اند، اما چهار ماه بررسي بي خطري واکسن طول خواهد کشيد، يعني بايد طي چند مرحله روي بيماران آزمايش کنند و اگر عارضه يي نداشت، به توليد انبوه برسند.

براي درمان آنفلوانزاي نوع A داروي خاصي تجويز مي شود؟
 

در 98 درصد مواقع، اين بيماري خفيف خواهد بود و بدون درمان خوب خواهد شد؛ البته در شش درصد موارد تبديل به سينوزيت مي شود و ده درصد برونشيت مي دهد که در مجموع کشنده نيستند، اما اگر به ذات الريه تبديل شود، کشنده خواهد بود. در واقع يک تا دو درصد مبتلايان که ذات الريه مي گيرند يا به برونشيت شديد مبتلا مي شوند، بايد بستري شوند که در اين تعداد درصدي فوت خواهند کرد.

و دارو؟
 

دارو به ميزان کافي وجود دارد و بايد به بستري شدگان داده شود نه به کساني که به شکل خفيف مبتلا شده اند. در واقع به افرادي که ضعف ايمني دارند، زنان حامله، بيماران شيمي درماني شده، افرادي که پيوند عضو داشته اند، افراد مسن، بيماران قلبي و عروقي، بيماران ريوي و آسم شديد و... دارو، بدون بستري داده مي شود.

با اين تفاسير، به خاطر نبود واکسن در حال حاضر و تجويز دارو براي موارد خاص، پيشگيري و آموزش حرف اول را مي زند؟
 

دقيقاً، همه ي تأکيد ما بر آموزش است. به اين خاطر که از نظر آماري ثابت شده است اگر موارد انتقال بين بيماران کم شود، ميزان بيماري هم به طور کلي بسيار کاهش خواهد يافت. يعني يک فرد مبتلا مي تواند دست کم چند نفر را مبتلا کند. اما اگر با آموزش به همين بيمار به او بياموزيم که خود را در معرض ابتلاي بقيه قرار دهد، ميزان ابتلا بسيار کاهش مي يابد.

فرد مبتلا بايد چه کار کند تا ديگران مبتلا نشوند؟
 

با هم دست ندهند و رو بوسي نکنند، مبتلايان در منزل بمانند و به محل کار يا مراکز عمومي مراجعه نکنند. اگر بيماران ناچارند در طول مدت بيماري به بيرون از منزل مراجعه کنند، از ماسک استفاده کنند و دست کم دستمال داشته باشند، روي دهان و بيني را بپوشانند و حتماً موقع عطسه از دستمال استفاده کنند. و به طور کلي بهداشت فردي را رعايت کرده و دست ها را در طول روز، چندين بار شستشو دهند.

ظاهراً دستورالعمل هايي براي مدارس و دانشگاه ها ابلاغ شده، اين دستورالعمل ها حاوي چه نکاتي است؟
 

بر اساس اين دستورالعمل ها، در مدارس با کمتر از پانصد دانش آموز تا ده درصد و در مدارس با بيش از پانصد دانش آموز، اگر تا بيش از پنج درصد دانش آموزان هم زمان به آنفلوانزاي نوع A مبتلا شوند، آن مدارس به شکل موقت تعطيل خواهند شد. دارو به ميزان کافي وجود دارد و بايد به بستري شدگان داده شود، نه به کساني که به شکل خفيف مبتلا شده اند. اما اگر در مدارس تنها در يک يا دو کلاس دانش آموزان مبتلا به آنفلونزاي نوع A زياد شوند، همان کلاس ها تعطيل خواهند شد و بقيه ي کلاس ها داير خواهد شد.

اگر شدت بيماري در پاييز و زمستان خيلي زياد شود، چطور؟
 

در اين صورت که البته قابل پيش بيني هم نيست، ممکن است خيلي از مراکز جمعي نظير مدارس، دانشگاه ها، سينماها و... تعطيل شوند.

و به عنوان سوال آخر، آمارگيري مبتلايان در کشور چگونه صورت مي گيرد. در واقع آماري از مبتلايان که تاکنون اعلام کرده ايد، چگونه به دست آمده است؟
 

هنوز در کشور ما چرخش ويروس در کشور ما به شکل جدي صورت نگرفته است.
کساني که از خارج از کشور مي آيند ، در مرزها و فرودگاه ها مورد کنترل قرار مي گيرند و بيماران شناسايي مي شوند و به بقيه هم پنفلت و بروشورهاي آموزشي داده مي شود تا در صورتي که بعداً علائم داشته و مريض شدند، حتماً مراجعه کنند.
منبع:نشريه 7 روز زندگي-ش86.